Discover

សារមន្ទីរជាតិនៅទីក្រុងភ្នំពេញជាសារមន្ទីរធំជាងគេនៅប្រទេសកម្ពុជាដែលជាទីតាំងប្រមូលផ្ដុំសម្បត្តិវប្បធម៌​និងប្រវត្តិសាស្ត្រ​ដ៏សំខាន់។សារមន្ទីរជាតិមានរក្សាទុក​រូបសំណាកនិង​ភស្ដុតាងប្រវត្តិសាស្ត្រ​កម្ពុជាច្រើនតាំងពីសម័យបុរេប្រវត្តិ​សម័យអង្គរនិងសម័យក្រោយៗមកទៀត។សារមន្ទីរជាតិនៃកម្ពុជាត្រូវបានកសាងឡើងនៅឆ្នាំ១៩១៧-១៩២០ជាប់នឹងផ្នែកខាងជើងនៃព្រះបរមរាជវាំងក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។អាគារទាំងមូលមានដំបូលស្រួចនិងទ្វារឆ្លាក់ផ្កាភ្ញីរចនាបទស្ថាបត្យកម្មតាមលំនាំប្រាសាទបុរាណខ្មែរនិងលាយបញ្ចូលស្ថាបត្យកម្មប្រពៃណីខ្មែរនិងរចនាបទអាណានិគមបារាំង។នៅកណ្តាលដើមឈើនិងផ្កាដែលព័ទ្ធជុំវិញដោយស្រះផ្កាឈូកប្រៀបដូចជាព្រះបរមរាជវាំងតូចមួយដ៏ស្រស់ស្អាត។សព្វថ្ងៃសារមន្ទីកម្ពុជាបើកដំណើរការដើម្បីទទួលភ្ញៀវទេសចរទាំងភ្ញៀវជាតិនិងអន្តរជាតិចូលមកទស្សនាជារៀងរាល់ថ្ងៃ(ចាប់ពីម៉ោង៩ព្រឹកដល់ម៉ោង៥ល្ងាច)។ការដាក់តាំងវត្ថុបុរាណ្យទាំងនេះគឺដើម្បីទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរមកសិក្សាស្រាវជ្រាវរៀនសូត្រអំពីរវប្បធម៌ខ្មែរពីសម័យបុរាណកាលមកជាពិសេសសម្រាប់សិស្សនិស្សិតដែររៀនអំពីរមុខជំនាញនេះផ្ទាល់។ សារមនី្ទរជាតិ សិ្ថតនៅក្នុងមណ្ឌលតែមួយរបស់ សាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទវិចិត្រសិល្បៈ ខាងត្បូង (សង់ក្នុងឆ្នាំ១៩១៧)។              

ប្រាសាទព្រះធាតុបារាយណ៍កសាងឡើងនៅសតវត្សទី១១ក្នុងរចនាបថបាពួននៅសល់ប្រាង្គមួយធ្វើពីថ្មភក់និងថ្មបាយក្រៀម។ ប្រាង្គនេះមានទ្វារពីចូលពីរទិសគឺខាងកើតនិងខាងលិច(គេសន្ធប់ទ្វារខាងលិចនឹងឥដ្ឋ)ឯទ្វារខាងជើងនិងត្បូងជាទ្វារបញ្ឆោត។   គេសង្ស័យថាប្រាសាទនេះមានប្រាង្គបីពីព្រោះគេឃើញមាន សំណល់ចម្លាក់ផ្ដែរនិងហោ       ជាងជាច្រើនដែលត្រូវបានយកមកប្រើប្រាស់ជាថ្មី។      តាមរយៈក្បាច់ចម្លាក់ទាំងប៉ុន្មាននេះអាចនាំឱ្យគិតថាប្រាសាទ   នេះ ។ ក្រោយមកប្រហែលអាចនៅសតវត្សទី១៤ឬ១៥គេបានកែប្រែប្រាសាទនេះដោយលើកដីធ្វើលានមួយទ្រវែងនៅខាងមុខប្រាសាទហើយយកផ្ដែនិងហោជាងមកតម្រៀបជុំវិញធ្វើជាឃឿនព្រះវិហារតែម្ដង។លានបែបនេះអ្នកស្រាវជ្រាវប្រើពាក្យថាBuddhistTerrace។បើពិនិត្យ  ឱ្យច្បាស់លាស់ជាងនេះទៀតយើងនៅតែឃើញការសាងសង់ព្រះវិហារនៅមុខប្រាសាទបុរាណមានពាសពេញប្រទេសកម្ពុជា។មានឧទាហរណ៍សន្ធឹកសន្ធាប់ដូចជានៅ ប្រាសាទនគរបាជ័យខេត្តកំពង់ចាម, ប្រាសាទរកាជន្លឹងខេត្តកណ្ដាល, ប្រាសាទភូមិប្រាសាទខេត្តកំពង់ធំ, ប្រាសាទចេតិយខេត្តសៀមរាប, ប្រាសាទឯកភ្នំខេត្តបាត់ដំបង ជាដើម។

ភ្នំប្រុសភ្នំស្រី ជាមរណីយដ្ឋានមួយដែរមានសក្តានុពលទេសចរណ៍សំខាន់ៗដែលទាក់ទងនឹងរឿងព្រេង បុរាណខ្មែរគឺរឿងភ្នំប្រុសភ្នំស្រី។ នៅទីនេះ ភ្ញៀវទេសចរអាចទស្សនាភ្នំ ប្រសាទបុរាណ ស្តូប ឧក្រិដ្ឋកម្មវាលពិឃាត។ វត្តភ្នំប្រុសមានឈ្មោះជាផ្លូវការហៅថាវត្តសុវណ្ណគិរីរតនៈភ្នំប្រុសដែល សង់ឡើងស្អាតជាប្រាសាទពណ៌ក្រហម។ នៅចំទិសខាងជើងមានចំងាយ១០០០ម៉ែត្រ។ គេអាចមើលឃើញភ្នំមួយទៀតដែលមានកំពូលស្រួចឈ្មោះថាភ្នំស្រី។ចំណែកនៅផ្នែកខាង ជើងភ្នំស្រីមានជួរភ្នំរកេតរកូដជាច្រើនទៀតដែលមានឈ្មោះថា ភ្នំដងរែក ភ្នំលី ភ្នំឈូក។ ភ្នំស្រីមានកម្ពស់ខ្ពស់ជាងភ្នំប្រុសដែលកើតចេញពីការប្រកួតគ្នាដើម្បីពិធីចូលស្តីដណ្តឹងកូនចៅ បើយោងទៅតាមរឿងតំណាលនិទានតៗគ្នា។ ភ្នំប្រុសភ្នំស្រី មានទីតាំងស្ថិតនៅក្នុងភូមិត្រពាំងចារ ឃុំក្រឡា ស្រុកកំពង់សៀម ដែលមានចំងាយប្រមាណជា ៧គីឡូម៉ែត្រ ពីទីរួមខេត្តកំពង់ចាម ។ 

ប្រាសាទស្នឹង ទីតាំងស្ថិតនៅភូមិ ស្នឹងខាងកើត ឃុំស្នឹង ស្រុកបាណន់ ស្ថិតនៅភាគខាងលិចនៃទីរួមខេត្តបាត់ដំបង ។ ប្រាសាទនេះត្រូវបានកសាងឡើងក្នុងកំឡុងសត្សវតិ៍ទី១២ ដោយបែងចែកជា ពីរផ្នែកគឺ ប្រាសាទស្នឹងខាងកើត និងប្រាសាទស្នឹងខាងលិច។ប្រាសាទទាំងពីរនេះស្ថិតក្នុងបរិវេណវត្តស្នឹង ។ប្រាសាទទាំងពីរនេះកសាងអំពីឥដ្ធ នៅលើដីទួល ដែលមានបណ្តោយ៣០ម៉ែត្រ និងទទឹង២០ ម៉ែត្រ មានលក្ខណៈ ដូចជាចេតិយ ចំនួនបីដាច់ដោយឡែកពីគ្នា និងមានមានលក្ខណៈស្រដៀងនិងប្រាសាទនានាដែលកសាងក្នុងសត្ស វតិ៍ទី១២ ។ នៅខាងក្រោយប្រាសាទ មានព្រះវិហារមួយដែលទើបសាងសង់ថ្មី ហើយស្ថិតនៅក្រោមការគ្រប់គ្រង របស់គណៈកម្មាការវត្ត។ ប្រាសាទស្នឹងសព្វថ្ងៃ ជាគោលដៅទេសចរណ៍វប្បធម៌មួយ ដែរទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរចូលមកទស្សនាអំពិស្ថាបត្យកម្មបុរាណ្យ ចម្លាក់នៃប្រាសាទ និងប្រវត្តិរបស់ប្រាសាទផងដែរ ។   

ប្រាសាទ​បន្ទាយ​ទ័ព​ មាន​ទីតាំង​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ភូមិ​ថ្នល់​ដាច់ ឃុំ និង​ស្រុក​ថ្មពួក ខេត្ត​បន្ទាយ​មានជ័យ ។ កសាង​នៅ​ចុង​សតវត្សរ៍​ទី ១២ និង​ដើម​សតវត្សរ៍​ទី ១៣ ដែរជា​សមិទ្ធផល​ចុង​ក្រោយ​នៃ​ស្នា​ព្រះហស្ត​របស់​ព្រះបាទ​ជ័យ​វរ្ម័នទី ៧ ដែល​វត្ថុ​ធាតុ​ដើម​ធ្វើ​ពី​ថ្មភក់ ដោយ​មាន​ការ​យក​លំនាំ​រចនាប័ទ្ម​ពី​សំណង់​បរាសាទ​កំពូល ៥ ដូចជា​ប្រាសាទ​អង្គរវត្ត ហើយ​ការ​កសាង​ឡើង​ដើម្បីឧទិស​ដល់​វិញ្ញាណក្ខន្ធ​នៃ​កងទ័ព​របស់​ព្រះអង្គ ដែល​បាន​ពលី​ជីវិត កាល​ពេល​ធ្វើ​សង្គ្រាម​ជាមួយ​នគរ​ចំប៉ា នៅ​ឯ​ខេត្ត​សៀមរាប។នៅ​ក្នុង​ពេល​បច្ចុប្បន្ន ប្រាសាទ​នេះ មិន​សូវ​មាន​ទេសចរ​ស្គាល់ ហើយ​ក៏​មិន​សម្បូរ​អ្នក​មក​លេង​ផងដែរ ។